De zon actueel

Aangezien de zon onze bron voor het noorderlicht is, zal het hier moeten gebeuren. Hier vertrekt namelijk de zonnewind, de stroom geladen deeltjes die uiteindelijk bij botsingen met zuurstofatomen en stikstofmoleculen in onze atmosfeer het noorderlicht veroorzaken.

Een aantal belangrijke bronnen voor noorderlicht zijn zonnevlekken, coronale gaten en magnetische filamenten. Kijk ook bij oorzaken noorderlicht. Hou dus wel in gedachten dat niets wat hier ACTUEEL gebeurt, aanleiding zal geven tot noorderlicht in de volgende uren. Meestal laat het effect van gebeurtenissen op de zon meerdere dagen op zich wachten hier op aarde. Maar wie enkele dagen terugkijkt in de tijd kan dus wel zien of er iets bijzonders zit aan te komen.

We kunnen de zon continu monitoren met behulp van de beelden die de SDO-satelliet ons verschaft. De SDO-satelliet heeft apparatuur aan boord waardoor we in elke laag van de zon kunnen kijken, zowel in het zichtbare als onzichtbare spectrum.
Dit levert heel wat interessante en bruikbare beelden op, elk met een eigen doel. Het voornaamste doel van de wetenschappers is om te leren begrijpen wat de steeds veranderende mageneetvelden in de zon stuurt. Als daar meer duidelijkheid over komt, is men wellicht in staat om zonnevlekken op langere termijn te kunnen voorspellen en mogelijk ook wanneer ze zullen exploderen. Niet vanwege de noorderlichtkansen, maar wel vanwege de steeds grotere impact van het ruimteweer op onze infrastructuur op aarde. We waren namelijk nooit eerder zo afhankelijk van elektriciteit en bijvoorbeeld draadloze communicatie.

Een greep uit deze beelden, afkomstig van de SDO-satelliet zie je hieronder, ingedeeld per categorie van bronnen voor noorderlicht waarvoor ze het nuttigst zijn. Meer beelden zijn te bekijken via de homepage van SDO.

Zonnevlekken

Zichtbare vlekken in de fotosfeer:

HMI magnetogram: hiermee zijn sterke magneetvelden met hun polariteit (zwart/wit) te zien in de diepere lagen van de zon. Deze resulteren niet altijd in zonnevlekken in de fotosfeer, maar kunnen wel vroegtijdig zichtbaar maken dat er een zonnevlek in de fotosfeer zit aan te komen:

Extreem UV-opname van de chromosfeer en corona: 
Dit is het beste beeld voor het waarnemen van sterke magneetvelden, al dan niet resulterend in zonnevlekken in de fotosfeer.
We zien hier temperaturen rond 850.000°C.

Extreem UV-opname van de buitenste corona:
Dit is het beste beeld voor het waarnemen van zonnevlammen. We zien hier een temperatuur rond 10.000.000°C.

Meting van zonnevlammen met de GOES satelliet:

 

Magnetische filamenten

Op deze extreme UV-opname waarop temperaturen rond 50.000°C te zien zijn, kunnen we magnetische filamenten herkennen als donkere strepen boven het oppervlak van de zon.
Wanneer deze gigantische magnetische lussen aan de randen van de zon zichtbaar worden tegen de donkere achtergrond spreken we ook wel van prominences.

Coronale gaten

Extreme UV opnames: we zien hier het elektromagnetische spectrum met een temperatuur van 2.000.000°C.

Compositie van verschillende golflengtes (temperaturen):